Francuska wymowa bez tajemnic, czyli jakich liter nie wymawia się w języku francuskim.
Kilka prostych zasad, które ułatwią Ci czytanie i mówienie w języku francuskim.
JAK CZYTAĆ CAŁKIEM NIEŹLE PO FRANCUSKU NIE ROZUMIEJĄC ZA WIELE?
Większość osób zaczynających swoją przygodę z językiem francuskim rozpoczyna naukę tego jakże pięknego i jakże (nie)trudnego języka od zapoznania się z podstawowymi zasadami wymowy.
Bo jak wiadomo, znajomość tych zasad nieziemsko usprawnia naukę czytania i to do tego stopnia, że jak dobrze poćwiczysz to będziesz w stanie pięknie czytać po francusku, nie rozumiejąc za bardzo o czym czytasz 😉
A ponieważ nieustannie zadawane jest mi pytanie:
”Jak nauczyć się płynnie czytać po francusku?”
więc postanowiłam na dobry początek zaproponować do zapamiętania to, czego w języku francuskim nigdy się nie czyta.
No bo sam powiedz po co zastanawiać się, jak wymówić coś czego się nie wymawia?! To jak zadawać pytanie, czy można o coś zapytać… no ale do rzeczy!
WE FRANCUSKIM NIE CZYTA SIĘ…
I tak w języku francuskim nie czyta się:
1. litery ”h” (”h niemego”, czyli ”h muet”)
W języku francuskim litery ”h” nie wymawiamy, gdziekolwiek by się nie pojawiła:
- na początku wyrazu: np. (m) hiver [ivɛʀ], (m) homme [ɔm], (m) hôtel [ɔtɛl, otɛl], (m) houmous heureux [øʀø], (f) histoire [istwaʀ], (f) huile [ɥil], (m) hypermarché [ipɛʀmaʀʃe].
- w środku wyrazu: np. (f) photosphère bonheur [bɔnœʀ], malhonnête [malɔnɛt], (m) malhonnête [malɔnɛt], (f) bibliothèque [biblijɔtɛk], (f) sympathie [sɛ̃pati], (m) théâtre [teɑtʀ].
!!! No chyba, że litera ”h” występuje:
chat [tʃat],
– w zlepku ”ph” to wtedy jako jedną całość wymawia się jako ”f”: np. (f) pharmacie
– albo mowa o ”h przydechowym”, czyli ”h aspiré”, które zabrania łączenia międzywyrazowego i elizji: np. (m) haricot [’aʀiko] (le haricot czytane jest jako [lə ’aʀiko]), (f) hauteur [’otœʀ] (la hauteur [la ’otœʀ]).
2. ”e” a dokładniej dźwięku [ə]
W języku francuskim nie wymawia się również ”e”, który występuje:
- w środku wyrazu: np. (m) boulevard [bulvaʀ], cela [s(ə)la], dessous [d(ə)su], dessus [d(ə)sy],
(f) avenue [av(ə)ny], (m) casse-noix [kɑsnwɑ], petit(e) [p(ə)ti(t)] (często zapisywany i wymawiany jako p’tit(e) [pti(t)]), redire [ʀ(ə)diʀ], a zwłaszcza, gdy rzeczowniki powstały na bazie czasowników zakończonych na: ”- éer”, ”-ier”, ”-yer”, ”-uer” ”-ouer”: np. (m) remerciement [ʀ(ə)mɛʀsimɑ̃], (m) gréement [gʀemɑ̃], (m) tutoiement [tytwamɑ̃] – wyjątki: (m) argument [aʀgymɑ̃], (m) agrément [agʀemɑ̃], (m) châtiment [ʃɑtimɑ̃]. - na końcu wyrazu, gdy występuje jako nieakcentowane ”e” – przykłady znajdziesz poniżej.
- w blokach wyrazów, w których występuje z rządu kilka spółgłosek: np. Je me lave [ʒəmlav], a nawet [ʒmlav] (blok składający się z 3 spółgłosek ”jml”).
Uwaga! Na południu Francji, ”e” zwykle jest czytane.
Zresztą tam nawet manquer nie brzmi jako [mɑ̃ke] tylko jest dosłownie czytane jako [manke] 🙂 :
Poza tym należy pamiętać, że czytanie poezji czy francuskich tekstów piosenek również rządzi się swoimi prawami i często czyta się to, czego na co dzień się nie wymawia.
3. końcówek
W języku francuskim występuje dość specyficzne zjawisko pomijania w wymowie pewnych liter (czasem ich zlepków), które są na końcach wyrazów.
I tak zasadniczo w języku francuskim nie wymawia się na końcach wyrazów:
– nieakcentowanego ”e”: np. rouge (f) fenêtre [f(ə)nɛtʀ], (f) oreille
– ”ent” jeżeli jest formą czasownika w 3.os. l.mnogiej: np. ils chantent [il ʃɑ̃t], elles dansent [ɛl dɑ̃se]
A jeśli jest inną częścią zdania niż czasownik to wymawiamy ”ent” jako [ɑ̃]: np. (m) abaissement [abɛsmɑ̃],
lancement [lɑ̃smɑ̃](m) élancement [elɑ̃smɑ̃], (m) froncement [fʀɔ̃smɑ̃], tragiquement [tʀaʒikmɑ̃], doucement [dusmɑ̃], (m) déplacement [deplasmɑ̃], (m) financement [finɑ̃smɑ̃], (m) remplacement [ʀɑ̃plasmɑ̃].
Take więc z tym to jest już grubsza afera…
NIE CZYTA SIĘ SPÓŁGŁOSEK NA KOŃCU FRANCUSKICH WYRAZÓW, ALE CZY ZAWSZE?
– ”b” nie czyta się w słowach zawierających w sobie ”plomb” jak np.: (m) plomb aplomb [aplɔ̃],
– ”c” nie czyta się w kilku przypadkach:
- na końcu takich słów jak np. (m) tabac [taba], (m) croc [kʀo], (m) flanc [flɑ̃], (m) porc [pɔʀ], (m) clerc [klɛʀ], blanc [blɑ̃], banc [bɑ̃], (m) jonc [ʒɔ̃],
- w słowach zakończonych na ”-spect”: np. (m) respect [ʀɛspɛ], (m) aspect [aspɛ], suspect [syspɛ(kt)],
– ”d” jest nieme:
- w słowach zakończonych na ”-ard”: np. (m) boulevard retard [ʀ(ə)taʀ],
- w słowach zakończonych na ”-and”: np. allemand [almɑ̃], grand gourmand [guʀmɑ̃],
- w słowach zakończonych na ”-aud”: np. chaud [ʃo], costaud [kɔsto],
- w słowach zakończonych na ”-ond”: np. second [s(ə)gɔ̃], (m) plafond [plafɔ̃],
- w słowach zakończonych na ”-ord”: np. (m) accord [akɔʀ], (m) nord [nɔʀ], record [ʀ(ə)kɔʀ],
- w słowach zakończonych na ”-ourd”: np. sourd [suʀ], lourd [luʀ],
- i jeśli występuje przed inną niemą spółgłoską: np. , „prends!” [pʀɑ̃],
– ”f” nie czyta się tylko w słowach w liczbie mnogiej: np. (m) œuf [œf] – l. mnoga: œufs [ø], (m) bœuf [bœf] – l.mnoga: bœufs [bø],
– ”g” zwykle jest nieme, ilekroć pojawi się na końcu wyrazu jak np.: long [lɔ̃], (m) sang [sɑ̃], (m) faubourg [fobuʀ]
- i jeśli występuje przed inną niemą spółgłoską: np. vingt
– ”l” nie wymawia się w słowach: (m) fusil [fyzi], (m) gentil [ʒɑ̃ti], (m) outil [uti], (m) cul [ky],
– ”p” nie wymawia się w takich słowach jak np.: (m) sirop [siʀo], beaucoup [boku], (m) champ [ʃɑ̃], (m) coup [ku] , (m) galop [galo], (m) loup [lu], trop [tʀo], camp[kɑ̃] oraz ich pochodnych (słów powstałych na ich bazie), a także w słowach:
- zakończonych na ”-pt”: np. sept [sɛt], prompt [pʀɔ̃(pt)] (może być czytane i z ”pt”, i bez ”pt”),
- będących odmianą (w 3 osobie l. poj.) czasowników zakończonych w bezokoliczniku na ”-rompre”: interrompre (elle interrompt), corrompre (il corrompt), rompre (on rompt),
- zawierających w sobie ”temps”: np. (m) temps printemps [pʀɛ̃tɑ̃],
- w których występuje przed inną niemą spółgłoską: np. (m) corps promptement [pʀɔ̃ptəmɑ̃; pʀɔ̃tmɑ̃] – obie podane w nawiasie kwadratowym formy są poprawne.
– ”r” nie wymawia się, gdy występuje w końcówce ”-er” charakterystycznej dla formy bezokolicznikowej francuskich czasowniki z I grupy jak np. w czasownikach: chanter , danser , regarder
– ”s” traktowane jest jako nieme, jeśli występuje:
- na końcu wyrazu: np. (m) propos , (m) succès (m) mois [mwa], autrefois [otʀəfwa], (m) avis [avi], jamais [ʒamɛ], (m) jus [ʒy], (m) temps [tɑ̃],
- przed inną niemą spółgłoską: np. (m) est
- w liczbie mnogiej (notabene właśnie za pomocą litery „s” we francuskim tworzy się zazwyczaj liczbę mnogą): np. (m) sac – l. mnoga: sacs
Ale uwaga na wymowę słowa (m) maïs mais [mɛ]!
I dla ciekawostki jeszcze dodam, że większość francuskich rzeczowników zakończonych na ”s” jest rodzaju męskiego. Odstępstwo od tej reguły stanowią jedynie: brebis [bʀəbi], (f) fois [fwa], (f) souris [suʀi].
– ”t” nie wymawia się, jeśli występuje:
- na końcu wyrazu: np. (m) jet climat [klima], (m) coquelicot (m) escargot [ɛskaʀgo]
- przed inną niemą spółgłoską: np. je mets
- po ”r”: np. (m) art [aʀ], (m) effort [efɔʀ], (m) tort [tɔʀ], (m) dessert [desɛʀ], désert [dezɛʀ], (m) concert [kɔ̃sɛʀ],
- po ”c” niemym: np. (m) aspect [aspɛ], (m) respect [ʀɛspɛ].
Niemniej jednak jest kilka odstępstw od powyższych reguł i są nimi np. takie wyrazy jak: (m) velvet sept [sɛt], prompt [pʀɔ̃(pt)] – może być czytane i bez ”pt” i z ”pt”.
– ”x” jest nieme, jeśli występuje:
- na końcu wyrazu: np. (f) paix deux [dø], (m) choix [ʃwa] (czyt. szła), (f) croix [kʀwa] (czyt. krła), (f) voix [vwɑ] (czyt. wła), (m) époux [epu], (f) noix [nwa], (m) prix [pʀi], (f) toux [tu],
- w przymiotnikach zakończonych na ”-eux”: np. merveilleux [mɛʀvɛjø], malheureux [maløʀø], délicieux [delisjø], joyeux [ʒwajø], heureux [øʀø], malicieux [malisjø],
- w przymiotnikach zakończonych na ”-oux”: np. jaloux [ʒalu], roux [ʀu], doux [du],
- będących odmianą (w 1 i 2 osobie l. poj.) czasowników pouvoir i vouloir: je/tu peux, je/tu veux.
Ale uwaga jest kilka wyjątków, w których należy przeczytać końcowe ”x” jako ”s”: np. six
– ”z” nie czyta się, gdy występuje w końce ”-ez” charakterystycznej dla odmiany czasowników I grupy w 2 osoby l. mnogiej: np. vous travaillez [vu tʀavaje].
ZASADY FRANCUSKIEJ WYMOWY – CZEGO NIE WYMAWIA SIĘ W JĘZYKU FRANCUSKIM!
I tak oto dotarliśmy do końca mojego zbioru zasad, dzięki którym w łatwy sposób powinieneś być wstanie na początku rozpoznać, a z czasem i zapamiętać, jakich liter w języku francuskim nie należy wymawiać.
ANKIETA ”FRANCUSKI” + NIESPODZIANKA
A jeśli szukasz dodatkowych informacji, potrzebujesz pomocy, materiałów do nauki języka francuskiego, to koniecznie napisz mi o tym w poniższej ankiecie, bym wiedziała, jaką wiedzą, jakimi materiałami do nauki, powinnam się z Tobą podzielić.
Dla osób, które wypełnią ankietę i zostawią do siebie adres email mam niespodziankę 🙂
Przydatna wiedza językowa, podziel się nią ze znajomymi!
Bądź na bieżąco:
– zapisz się na newslettera i otrzymaj dostęp do e-booka ”Efektywna nauka języka”;
