10 RZECZY, KTÓRE POWINNY SIĘ ZNALEŹĆ W DOBRYM SŁOWNIKU

10 rzeczy, które powinny się znaleźć w dobrym słowniku językowym, m.in. francuskim i angielskim.

Kilka słów o tym, co decyduje, że słownik jest naprawdę dobry.

DOBRY SŁOWNIK DO NAUKI JĘZYKA OBCEGO

Wybór dobrego słownika do nauki języka obcego to nie lada wyzwanie.

Po pierwsze trzeba zastanowić się, jakiego typu słownika się szuka – zwykłego czy specjalistycznego (np. synonimów, antonimów, frazeologicznego, ortograficznego).

Potem trzeba podjąć decyzję czy słownik ma być w wersji online czy papierowej.

Następnie zostaje do rozstrzygnięcia dylemat, czy słownik ma być jedno- czy dwujęzyczny.

I na zakończenie jeszcze sprawdzić, czy wybrany przez nas model słownika ma to coś, a dokładnie 10 rzeczy, które decydują o tym, że słownik jest dobry.

SŁOWNIKOWE MUST HAVE

I tak dobry słownik językowy powinien zawierać następujące informacje:

1. Część mowy

Choć o tym zapominamy zdarza się, że dane słowo może być nie tylko czasownikiem, ale i na przykład rzeczownikiem. Chociażby angielskie słowo ”test”.

”Test” jako rzeczownik oznacza sprawdzian, badanie, test, ale ”(to) test” jako czasownik oznacza testować, badać, egzaminować, sprawdzać czy wystawiać na próbę.

Ponadto gdy angielski słowo jest rzeczownikiem w słowniku powinna znaleźć się informacja, czy ten rzeczownik jest policzalny (Countable noun), czyli ma liczbę mnogą czy niepoliczalny (Uncountable or singular noun), czyli nie posiada liczby mnogiej.

I tak słowo, które według mnie powinno się liczyć, tzn. być policzalne, bo co jak co, ale pieniądze się liczy, w język angielskim pieniądze, czyli money wcale takie nie są i są niepoliczalne.

Z kolei w języku francuskim wyróżniamy 2 rodzaje: męski (masculin) i żeński (féminin).

Na nasze szczęście, o tyle jest prościej, że nie ma rodzaju nijakiego.

By ułatwić rozpoznanie rodzaju gramatycznego rzeczowników francuskich, a zatem i naukę języka francuskiego, w słowniku powinna znaleźć się informacja jakiego rodzaju – czy żeńskiego czy męskiego – jest dane francuskie słowo.

A dlaczego to takie istotne?

Bo skąd do licha będziesz potem wiedział, jaki rodzajnik użyć?!

2. Transkrypcja fonetyczna

Nie wystarczy tylko umieć zapisać dane słowo, ale trzeba również wiedzieć, jak je przeczytać.

No powiedz!

Skąd będziesz wiedział, co ktoś do Ciebie mówi w języku obcym, jeśli nigdy wcześniej nie usłyszysz w ”realu” właśnie użytych słów.

Z kontekstu?

Pewnie!

Tyle, że żeby wyłapać kontekst wypowiedzi najpierw trzeba cokolwiek zrozumieć – w zależności od sytuacji – w piśmie albo w mowie, a więc choćby kilka słów trzeba już kojarzyć.

Zatem transkrypcja fonetyczna to minimum konieczne, należałoby też, jeśli tylko jest taka możliwość, odsłuchać dane słowo w odpowiedniej odmianie językowej np. angielskim brytyjskim i angielskim amerykańskim, bo niekiedy to samo słowo czyta się w zupełnie inny sposób (np. schedule).

I o ile ucząc się języka francuskiego z czasem coraz rzadziej zerkamy na transkrypcje, o tyle w czasie nauki języka angielskiego, bym tego nie robiła.

Przede wszystkim, dlatego, że angielska wymowa nie należny do łatwych, a poza tym niekiedy naprawdę można się zdziwić (czytaj: wygłupić).

A po co, Ci to?!

3. Dialekt – odmiana języka

Nie należy zapominać, że niektóre słowa różnią się nie tylko znaczeniem, pisownią, ale i wymową w zależności od tego w jakiej odmianie języka zostaną użyte.

Żeby zrozumieć w czym rzecz wystarczy chociażby przyjrzeć się z grubsza poszukiwaniom toalety w Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych. Chyba nic lepiej nie oddaje tej różnicy pomiędzy językiem angielskim brytyjskim a językiem angielskim amerykańskim.

4. Definicja

Z reguły definicja słowa jest w języku obcym, którego się uczysz, przez co jesteś zmuszony wysilić trochę swoje komórki mózgowe, by zgadnąć, ”co autor ma na myśli”, czyli o jakie słowo faktycznie chodzi, jednocześnie powtarzając inne znane Ci już podstawowe słowa, co bez wątpienia wpływa korzystnie na szybsze przyswojenie większej ilości słów.

5. Tłumaczenie

Zwłaszcza w początkowej fazie nauki języka obcego, tj. gdy zaczynasz swoją przygodę z danym językiem i nie masz jeszcze zbyt dużego zasobu słów bardzo pomocne jest, gdy słownik zawiera tłumaczenie słów na język przez Ciebie dobrze znany – np. ojczysty.

Dzięki temu unikniesz pomyłek w tłumaczeniu oraz zaoszczędzisz masę czasu na szukaniu tłumaczenia słów, które mają cię doprowadzić do tego jedynego.

6. Znaczenia 

Znajomość podstawowego znaczenie danego słowa to kropla w morzu potrzeb, bowiem rzadko kiedy słowo ma tylko jedno znaczenie.

A jeśli nie będziesz świadomy, tego, że danego słowo może oznaczać jeszcze to czy tamto, to nie ma się co łudzić, że będziesz w stanie go użyć czy przynajmniej zrozumieć w innym kontekście niż dotychczas przywykłeś stosować czy słyszeć.

Niestety tak to już jest, że większość słów ma więcej niż jedno znaczenie, a są i takie słowa, które mają nawet po kilkadziesiąt czy kilkaset znaczeń, jak na przykład angielski czasownik ”to set”, który ma ich aż 430!

7. Użycie

Niby sprawa oczywista. Żeby się dogadać trzeba sklecić kilka zdań i ”rzucanie” pojedynczymi słówkami to jednak trochę za mało.

Zatem, jak sprawdzasz słowo w słowniku, to nie patrz tylko na jego tłumaczenie, ale zjedź wzrokiem 2-3 linijki niżej i sprawdź w jakim kontekście możesz to słowo od kogoś usłyszeć, a jeszcze lepiej, i sam użyć.

Każdy dobry słownik zawiera przykłady zdań z użyciem danego słowa nie po to by być ”grubszym”, bo im słownik grubszy, tym lepszym – co zresztą jest bzdurą – ale by ułatwić Ci życie, podpowiedzieć Ci, co z wybranym słowem możesz zrobić, jak je wykorzystać, ale też nierzadko, by zwrócić Twoją uwagę na częste błędy, czy określone konstrukcje czasownikowe, których niestety musisz się uczyć… oczywiście, jeśli tylko chcesz, by kiedyś, ten obcy język, nie był już taki obcy.

Poza tym pełne zdanie obrazuje również w jakiej konstrukcji gramatycznej można zastosować dane słowo, co nie lada ułatwia jego – poprawne! – przyswojenie.

8. Język – styl

Dobry słownik zawiera również informacje o stopniu formalności danego słowa, wyrażenia, zwrotu, a więc sygnalizuje czy dane słowo należy użyć w kontekście formalnym czy nieformalnym.

Naprawdę warto sprawdzić czy dane słowo jest potoczne (kolokwialne), slangowe, a więc zasadniczo stosowane tylko w mowie, w życiu codziennym, niż wyjść na gbura.

A może sprawdzane przez nas słowo jest przestarzałe i nikt go już nie używa, więc po co tracić czas na jego naukę.

Albo jest słowem charakterystycznym dla danej branży i wtedy już mowa o języku specjalistycznym, takim jak język medyczny, techniczny czy chociażby bardziej formalny język biznesowy i bez znajomości danej dziedziny, i tak nie sposób go poprawnie zastosować.

Szczególną uwagę na styl wypowiedzi należy zwracać ucząc się języka francuskiego, w którym to ”na dzień dobry” wyróżnia się dwa stopnie formalności: pierwszy, gdy zwracamy się do siebie per Pan(i), czyli przez ”vous” (se vouvoyer) oraz drugi, gdy mówimy do siebie na ty, czyli przez ”tu” (se tutoyer). Tu nie ma miejsca na ”zapomniało mi się” i czy się tego chce, czy nie, należy dostosować formę wypowiedzi do zaistniałej sytuacji, inaczej masz na swoim koncie faux pas.

9. Zestawienia

Dobre słowniki oprócz części hasłowej posiadają również różnego typu zestawienia / tabele.

Przykładowo:

– zestawienia słów ułożonych ze względu na jakieś ”pokrewieństwo” (np. listę synonimów i antonimów);

– zestawienia zwrotów (kolokacji, idiomów, wyrażeń / zwrotów popularnych w danym języku obcym);

– zestawienia często popełnianych błędów;

– tabele z odmianami czasowników nieregularnych itd.

To jest ta tzw. wartość dodana słownika, które czasem naprawdę się przydaje.

10. Aktualności

Czas pędzi jak szalony, a więc i język ewoluuje w zawrotnym tempie.

Zatem nie sposób dobrze się komunikować z innymi ciągle używając starych, utartych już zwrotów, nie bacząc na zmiany jakie zaszły w słowotwórstwie danego języka.

Trzeba znać, a przynajmniej mieć blade pojęcie o współczesnych tendencjach słowotwórczych w danym języku.

Aktualne słownictwo, zwroty, nowe słowa branżowe powinny być regularnie dodawane do słowników.

Wiadomo słowników papierowego raczej nie zaktualizujesz (no chyba, że kupisz sobie nowy), ale kupując takowy, tj. słownik w wersji papierowej, dorzuć trochę grosza i zaopatrz się w egzemplarz, który również zawiera płytę CD/DVD z darmowym dostępem do aktualizacji.

Dzięki temu będziesz miał pewność, że baza haseł w słowniku jest regularnie aktualizowana (uzupełniana o nowe słowa, zwroty, informacje), a co za tym idziesz, że nie tracisz Twojego jakże cennego czasu na naukę języka, który już dawno odszedł do lamusa…

DOBRY SŁOWNIK, CZYLI JAKI?

Posiadanie, a przede wszystkim korzystanie z dobrego słownika jest niezbędnym elementem efektywnej nauki języków obcych.

Dlatego też tak ważne jest byś świadomie dokonał tego wyboru, byś wybrał taki słownik, który będzie dobry – najlepszy – dla Ciebie.

Już wiesz, że od strony czysto technicznej, dobry słownik to taki, który jest przede wszystkim dobrze opracowany – zawiera co najmniej wyżej wymienione informacje, ale nie zapominaj, że wygląd słownika (użyte czcionki, ilustracje, schematy itp.) też ma znaczenie.

Dobra konstrukcja słownika wpływa na jego czytelność, co z kolei ułatwia znalezienie odpowiedzi.

I choć słownik w głównej mierze ma pomóc Ci w ubogaceniu słownictwa, nie bez znaczenia jest czy będzie Ci odpowiadał też pod innymi względami, np. wizualnymi, czy technicznymi.

W końcu słownik ma Ci ułatwić naukę języka obcego!

Przydatna wiedza, podziel się nią ze znajomymi!

Bądź na bieżąco! Obserwuj bloga FRANG na Facebooku, Twitterze lub Google+.